29
G
ünümüzde birçok ülke, coğrafyalarında ürettikleri
ve tükettikleri gıdaları temsil eden güvenilir ve izle-
nebilir ulusal verilere ihtiyaç duyuyor. Gıdalarla ilgili
veri üretim sistemi kurmaya yönelik araştırmalar;
yüksek maliyet, teknik bilgi birikimi, gelişmiş laboratuvar
altyapısı, kapsamlı işbirlikleri gerektiren uzun soluklu ve sü-
rekliliği olan projeler sonucu ortaya konuyor. Ülkemizde de
bu gereksinim, uzun yıllardır, çeşitli yabancı ülkelere ait gıda
bileşen veri kaynaklarının kullanımıyla giderilmeye çalışılı-
yordu. Bu kapsamda TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi
(MAM) Gıda Enstitüsü (GE) koordinasyonunda tarım, gıda,
beslenme ve sağlık alanında yapılan tüm çalışmalarda kulla-
nılmak üzere Türkiye’yi temsil eden gıda bileşen veri üretme
sistemi kurulmasına yönelik araştırma, 2008 yılı sonunda
başlatıldı.
500’den fazla gıdayla ilgili veri üretildi
TÜBİTAK KAMAG 1007 Programı kapsamında destekle-
nen ‘Ulusal Gıda Kompozisyonunun Belirlenmesi ve Yay-
gın Sürekli Paylaşım Sisteminin Oluşturulması’ isimli proje;
MAM Gıda Enstitüsü ile Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
(TAGEM, Bursa, Diyarbakır, İzmir, Konya, Trabzon) ve Sağlık
Bakanlığı (Ankara, Erzurum, İstanbul, İzmir, Samsun) labo-
ratuvarlarında görev yapan araştırma ekiplerinin birlikte
çalışmasıyla gerçekleştirildi. Çalışmaların sonucu olarak baş-
tan sona izlenebilir bir sistem olan Ulusal Gıda Kompozisyon
Veri Tabanı ‘TürKomp’ kuruldu. Proje ile Türkiye’de üretilen
ve tüketilen işlenmemiş ve işlenmiş tarımsal ürünler ile sa-
nayileşmiş geleneksel gıdaların bileşenleri, ileri laboratuvar
analiz teknikleri ile belirlendi. Uluslararası gıda kompozis-
yon veri tabanlarının çok azında olan izlenebilir veri üretim
sistemi, TürKomp’ta elektronik ortamda gerçekleştiriliyor.
Ulusal ölçekte ve uluslararası standartlarda veri üretiminin
yapıldığı TürKomp’ta 13 gıda grubuna yer verildi. İşlenme-
miş ve işlenmiş gıda sayısının hemen hemen eşit olduğu sis-
temde, sanayileşmiş geleneksel gıdalar da yer aldı. Her ürün
için ayrı örneklem protokolünün hazırlandığı araştırmada,
işlenmemiş gıda örneklemi 2 yıl tüm Türkiye’den, işlenmiş
gıda örneklemiyse bir kez 3 büyük ilden yapıldı.
