TÜBİTAK Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi’nde (BİLGEM) başlatılan Tümdevre Tasarım ve Eğitim Laboratuvarı (TÜTEL) Projesi’nin açılış ve bilgilendirme toplantısı 5 Kasım 2015 tarihinde TÜBİTAK Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü’nde (TÜSSİDE) gerçekleşti. Doğu Marmara Kalkınma Ajansı’nın (MARKA) desteklediği projenin resmi açılış etkinliğine, TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. A. Arif Ergin, TÜBİTAK Başkan Yardımcısı Dr. Orkun Hasekioğlu, TÜBİTAK Genel Sekreteri Arif Koyuncu, Gebze Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Haluk Görgün, Gebze Kaymakamı Mehmet Arslan, TÜBİTAK BİLGEM Başkanı Prof. Dr. Hacı Ali Mantar, MAM Başkanı Doç. Dr Bahadır Tunaboylu, Marmara Teknokent’in ve ilgili kurumların üst düzey temsilcileri katıldı.
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Başkanı Prof. Dr. A. Arif Ergin, mikroelektronik konusunda yapılan çalışmaların ülke güvenliği ve diğer ülkelerle rekabet açısından önem taşıdığını bildirdi. Ergin, TÜBİTAK'ın Gebze Yerleşkesinde düzenlenen Tümdevre Tasarım ve Eğitim Laboratuvarı (TÜTEL) Projesi açılış toplantısında, kurumunun ana hedeflerinin Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu'nda (BTYK) belirlendiğini söyledi.
Mikroelektroniğin de bu hedefler arasında önemli bir yeri olduğunu vurgulayan Ergin, "Sağlıkta, savunmada, iletişimde, hayatın neresinde olursa olsun bugün artık mikroelektronikte çalışmak zorunluluğumuz var. Bu konu ticari hayat içerisindeki ağırlığın da ötesinde, ülke güvenliği ve diğer ülkelerle bağımsız rekabetimiz için çok önemli bir faktör" diye konuştu.
Ergin, gerek yaptıkları askeri projelerde gerek elektronik kimlik gibi toplumu kökten değiştirecek teknolojilerde hep mikroçipin olduğuna dikkati çekerek, şöyle devam etti:
"Bu konuda Türkiye'nin dış bağımlılığı gerçekten çok yüksek. Akademik hayatın işletmesinin mümkün olduğu Yarı İletken Teknolojileri Araştırma Laboratuvarı'yla (YİTAL) kendi denemelerimizi yaparak damla damla yetecek kadar üretimi TÜBİTAK, kamu olarak üstlenmiş durumda. Fakat, burada yetişmiş personel ve geliştirilen teknolojiler de dahil ticari hayatımızı alıp da bir kademe öteye, uluslararası rekabet düzlemine taşıyacak bir yerde değiliz. O yüzden bizim bir çip fabrikası oluşturmak ve Türkiye'yi yarı iletken teknolojilerinde “ben de varım” diyecek yere götürme misyonumuz var."
Etkinlik, Prof. Dr. Orkun Hasekioğlu’nun konuşmasıyla devam etti. Tümdevre tasarımlarında dünya örneklerine de değinen Hasekioğlu, tüm-devre tasarımlarının kaydettiği ilerleme üzerinde durdu. Bununla birlikte, fabrikasız üretimin (fabless manufacturing) önemine değindi. Prof. Dr. Hacı Ali Mantar ise TÜBİTAK BİLGEM’in kısaca tanıtımını yaptı ve TÜTEL Projesi’nin hayat bulduğu BİLGEM Yarı İletken Teknolojileri Araştırma Laboratuvarı’nın (YİTAL) temel faaliyet alanlarından ve genel yapısından bahsetti. Son konuşmacı olarak TÜTEL Projesi Yürütücüsü Dr. Salih Ergün, TÜTEL Projesi’ni ayrıntılarıyla ele alan konuşmasını gerçekleştirdi. Mikroelekronik açısından ülkemizin dışa bağımlığına değinen Ergin, TÜTEL Projesi’nin temellerinin nasıl atıldığını, yapılan işbirliklerini ve bu projeyle nelerin hedeflendiğini dile getirdi. Etkinlik, soruların cevaplanması ve toplu fotoğraf çekimiyle son buldu.
Doğu Marmara Kalkınma Ajansı’nın güdümlü proje desteğinden alınan fonla TÜBİTAK BİLGEM’de başlatılan TÜTEL Projesi ile ulusal ve uluslararası paydaşlarla işbirliğinin ve tüm ülkeyi kapsayacak bir eğitim, tasarım, geliştirme, test, üretim ve bilinçlendirme faaliyetinin temelleri atılıyor. Proje temel olarak bölgedeki üniversite ve firmalara tüm-devre tasarım desteği için merkezi bir organizasyon oluşturmayı hedefliyor. Ayrıca, proje faaliyetleri arasında; tüm-devre tasarım eğitim programları düzenlenmesi, tüm-devre tasarımında kullanılan CAD araçları için gerekli yazılım ve lisansları sağlanması ve tüm-devre tasarımı için ulusal ve uluslararası işbirliklerin kurulması bulunuyor.
Bununla birlikte, Tokyo Üniversitesi’nin TÜTEL’e destek vermesi planlanıyor. Bu kapsamda, Japonya’nın Tokyo Üniversitesi’nde faaliyet gösteren VLSI Design and Education Center’ın (VDEC), tüm-devre tasarımı ve üretimi konusunda akademik ve teknolojik destek sağlaması planlanıyor. TÜTEL Projesi’nin bölgesel ve ulusal kalkınma açısından da büyük bir adım olması hedefleniyor. TÜTEL ile Türkiye’ye önemli bir know-how kazandırılması ve ülkemizdeki tüm paydaşların (araştırmacılar, firmalar, üniversiteler, vatandaşlar) yararlanabileceği bir ekosistem kurulması hedefleniyor. Bu projeyle, Türkiye’de sadece TÜBİTAK BİLGEM bünyesinde bulunan Yarı İletken Teknolojileri Araştırma Laboratuvarı’nın (YİTAL), sanayiye de hizmet vermesi öngörülüyor. Bununla birlikte, projeyle ülkemizin mikro-elektronik konusunda teknolojik bağımsızlığa kavuşması hedefleniyor.
06.11.2015