TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü Suudi Arabistan’daki elektrik şebekelerinde meydana gelen elektrik kesintileri sorununu çözmek için bu ülkeye teknoloji transferi yapıyor.
Suudi Arabistan’ın coğrafi şartları ve iklimi nedeniyle elektrik şebekelerinde yaşanan sorunların çözümü için TÜBİTAK ve Suudi Arabistan Bilimsel Kurumu (KACST) arasında imzalanan ikili anlaşmalar kapsamında ortak çalışma başlatıldı. KACST SVC adıyla anılan proje hakkında bilgi veren Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, proje kapsamında şimdiye kadar TÜBİTAK’ın Suudi Arabistan’da bir tesis kurduğunu Riyad’daki ikinci tesis için ise çalışmaların başladığını ifade etti.
Suudi Arabistan’la yapılan çalışmaların önemine vurgu yapan Ergün, “Suudi Arabistan elektrik şebekelerindeki sıkıntıları aşmak için bizden yardım istedi. Biz de TÜBİTAK’ın kullandığı teknolojinin bu ülkeye ihraç edilmesini uygun bulduk. Bence bu projenin en önemli özelliği, Türkiye’nin teknoloji ihraç etmesidir. Maalesef Türkiye, teknoloji alanında çok ihracat gerçekleştiremiyor, bu açıdan çok önemli bir gelişme” dedi.
“Pazarda Yerimizi Aldık”
Ortadoğu, Orta Asya ve Afrika’da elektrik şebekesi sorunlarının sıklıkla yaşandığına değinen Bakan Ergün, “Ülkelerin çok sıcak olması ve coğrafi şartları elektrikte sorun yaşamalarına sebep oluyor. Bu ülkeler sorunları genelde çok uluslu şirketlerden satın almayla aşıyor. Ancak bu şirketler teknolojileri çok yüksek meblağlarla satıyor. Artık biz de bu pazarda yerimizi aldık. Çok uluslu şirketlerle rekabet edebilecek durumdayız. Suudi Arabistan’a 3,6 milyon dolarlık teknoloji ihracatı yaptık. Kurduğumuz şebekeler sayesinde binlerce Suudi Arabistanlı yaşamını rahat bir şekilde sürdürebiliyor” dedi.
Çalışma ile ilgili teknik özellikler hakkında bilgi veren TÜBİTAK Enerji Enstitüsü Proje Yöneticisi Dr. H. Bilge Mutluer ise Suudi Arabistan’da şebeke sorunlarının temelinde yatan sıkıntıyı şu sözlerle anlattı: “Suudi Arabistan’da çölün ortasına elektrik hattı götürmek için en az 300 kilometre hat döşemek gerekiyor. Türkiye’de böyle bir hattın uzunluğu en fazla 40-50 km. Bu denli uzun mesafede gerilimi sabit tutamazsınız. Bunun yanında iklim şartlarından dolayı klima kullanımı da yüksek düzeyde. Yüklenmeden dolayı gerilim düşüyor ve tam da bu sebeple ülkede devamlı elektrik kesintileri yaşanıyor. Biz, kurduğumuz tesisler ve bu tesislerin çalışmasını sağlayacak teknik eğitimlerle bu sorunu çözüyoruz”
Çamaşır İpi Mantığı
Mesafeleri 300 kilometreleri bulan elektrik hatlarına uygulanan çözümü ise Mutluer şöyle açıkladı: “Hatların ortasına kurduğumuz tesis ile düşen gerilimi yükseltiyoruz. Örneklendirecek olursak, çamaşır ipini düşünelim. Nasıl ki çamaşır ipini astığımız direklerin arasındaki mesafe uzadıkça ortadaki sarkma artar, aynı şekilde hatların uzamasıyla da gerilim sorunu artar ve kullanılamaz hale gelir. İşte biz, tam bu hatların ortasına Statik VAr Kompanzasyonu (SVC) sistemini kuruyoruz. Bu sistem gerilimi istenilen seviyeye yükseltiyor ve böylece herkes aynı anda klimalarını çalıştırsa da herhangi bir kesinti olmuyor.”
21.10.2013