Türkiye’nin ilk kömür gazlaştırma pilot tesisi Kütahya Tunçbilek’te açıldı. TÜBİTAK’ın desteğiyle kurulan tesis ile kalorisi düşük yerli kömürden doğalgaz üretilecek.
Kömür gazlaştırma yöntemi kalitesi düşük Türk linyitlerinin verimli bir şekilde değerlendirilmesi için önemli bir alternatif oluşturuyor. Gazlaştırma tesisi ile kömür, eksik oksijen ortamında ve yüksek sıcaklıklarda gazlaştırılarak yanabilir gazlar içeren bir sentez gazına dönüştürülüyor. Elde edilen bu sentez gazı, entegre çevirimlerle yaklaşık yüzde 50 verimle doğrudan elektrik elde etmede kullanılabileceği gibi ileri kimyasal prosesler ile katma değeri yüksek sıvı yakıta veya kimyasallara dönüştürülebiliyor.
2008 yılında gazlaştırma ile ilgili Ar-Ge faaliyetlerine başlayan Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) Genel Müdürlüğü, Kütahya’daki Garp Linyitleri İşletmesi (GLİ) Müessesesi bünyesinde gazlaştırma pilot tesisi kurdu. 2011 yılından itibaren TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü TKİ’ye bu tesisi çalıştırma ile ilgili destek vermeye başladı. Başlatılan proje kapsamında tesis tasarımı gözden geçirildi. EN 60079 standardına göre tehlikeli bölge sınıflandırması yapılarak, kömür besleme (patentli) ve ateşleme sistemi değiştirildi. Ayrıca proses kontrolü ve güvenlik unsurlarını içeren bir otomasyon sistemi geliştirildi. Yapılan değişikliklerden sonra alt sistem işlevsellik testleri gerçekleştirilerek tesis devreye alındı.
Pilot Tesis Törenle Açıldı
Tamamı Türk mühendisler tarafından tasarlanan ve yerli kaynaklarla imal edilen pilot tesis Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız’ın katıldığı açılış töreniyle kamuoyuna tanıtıldı. TÜBİTAK MAM Başkanı Prof. Dr. İbrahim Dinçer’in de katıldığı törende konuşan Bakan Yıldız, Tunçbilek'teki ‘Gazlaştırma Pilot Tesisi’nde yerli kömürden gaz elde edileceğini, bu yatırımın Manisa'nın Soma ilçesinde 2013'te temeli atılacak tesisle beraber önemli bir yere sahip olduğunu belirtti.
Yıldız: Doğalgazın 10’da 1’i Yerli Kömürden Karşılanacak
Söz konusu iki tesiste toplam 1,5 milyar metreküpe yakın gaz üretilmesinin planlandığı bilgisini veren Yıldız, “Karadeniz'de, Akdeniz'de ve karalarımızda doğalgaz aranmasıyla alakalı faaliyetlerimize devam ediyoruz. Bu arayışımız, yalnızca doğalgaz faaliyetleriyle ilgili aramalar değil, aynı zamanda yerli kömürümüzden elde edilecek sentetik gazla devam edecek. 1,5 milyar metreküp gaz demek hemen hemen yaklaşık 600-700 milyon dolarlık bir ithalatın kesilmesi demek olacak. Tavşanlı'da faaliyete geçirdiğimiz tesisin yanı sıra 2013'te Soma'da temelini atmayı planladığımız tesisle şu anda bütün meskenlerde kullanılan doğalgazın hemen hemen 10'da 1’i kadarını yerli kömürden üretmiş olacağız. Ar-Ge çalışmalarımızın sonucunu burada almış görünüyoruz. En önemlisi bu. Ar-Ge faaliyetlerine ayrılan payı her geçen gün daha da artıracağız. Mühendislerimiz, teknisyenlerimiz, işçilerimizle kendi tesislerimizde bunu gerçekleştirmiş olacağız. TKİ ve TÜBİTAK iş birliği de devam edecek" dedi.
TÜBİTAK, Enerji Projelerinin Öncüsü
Amerika, Kanada ve Japonya gibi gelişmiş ülkelerde kömür gazlaştırma yöntemi ile daha verimli enerji seçenekleri geliştirilirken aynı zamanda ekonomik değeri yüksek ürünler elde ediliyor. Ülkemizde ise TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Enerji Enstitüsü tarafından kömür gazlaştırma alanında önemli araştırma ve çalışmalar yapılıyor. Yürüttüğü projelerle linyitin katma değeri yüksek son ürünlere dönüştürülmesini hedefleyen Enerji Enstitüsü, Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığının azaltılması için teknoloji geliştirmeye devam ediyor ve ilgili kurumlara da destek veriyor.
Laboratuarlarında bulunan çeşitli ölçek ve tipteki yakma-gazlaştırma sistemleri, gaz ve katı yakıt analiz altyapısı ve deneyimli araştırmacı kadrosuyla dünya standartlarında çalışmalarda bulunuyor.
08.01.2013