33
TÜBITAK
T ü r k i y e B i l i m s e l v e T e k n o l o j i k A r a ş t ı r m a K u r u m u
lik çalışmalar gerçekleştiriliyor. TÜBİTAK MAM Başkanı Prof. Dr.
İbrahim Kılıçaslan, sahip oldukları altyapı ile gerçekleştirdikleri
egzom dizileme hizmetinin, özellikle sebebi bilinmeyen na-
dir hastalıkların tanısında kullanılabildiği gibi, aileye yapılacak
testler ile muhtemel engelli doğumlarının önüne geçilmesine
de hizmet ettiğini ifade etti. Çocukları engelli doğan ailelerde,
anne-baba-çocuk analizleriyle hastalığa sebep olan genetik
bozuklukların tespiti yapılarak, oluşacak diğer engelli doğum-
ların da önüne geçilebiliyor. Ayrıca, hamilelerde kanda serbest
dolaşan DNA Kromozomal Anöploidi Tanısı İçinYeni Nesil DNA
Dizileme (YND) teknolojisine dayalı Non-İnvaziv Prenatal Tanı
(NIPT) Testi de TÜBİTAK MAM tarafından yurt içinde verilebile-
cek dizileme hizmetleri arasında yer alıyor. Bu test yöntemiyle
sadece koldan bir miktar kan alınarak embriyoda fazla sayıda
bulunan 13, 18, 21 ve X kromozomları tespit edilebiliyor. NIPT
test hizmeti, tam kandan elde edilen serum/plazma örnekle-
rinden izole edilecek fötal hücre dışı serbest DNA fragmentle-
rinin (cfDNA) dizilenmesini ve elde edilen dizi verilerinin biyo-
enformatik analizini kapsıyor. TÜBİTAK MAM’da bu kapsamda
2012 yılından bu yana hem araştırma projeleri gerçekleştirili-
yor, hem de üniversite ve hastanelerin ilgili test hizmetlerinin
karşılanması amacıyla işbirlikleri oluşturuluyor.
TÜBİTAK MAM Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü
Genom Araştırmaları Merkezinde, “Illumina Hiseq 2500 Yeni
Nesil Dizileme Sistemi” ile genetik hastalıkların tespitine yöne-
TÜBİTAK MAM “Egzom Dizileme Yöntemi” ile Engelli Doğumların Önüne Geçiyor
TÜBİTAK MAM Malzeme Enstitüsü tarafından geliştirilen
“Yolcu Görüntüleme Sistemi” gümrüklerde hizmet vermeye
başladı. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Gümrükler Muhafaza
Genel Müdürlüğü ile birlikte gerçekleştirilen Ar-Ge proje-
si sonucunda, TÜBİTAK MAM bünyesinde üretilen sistem;
gümrük kapılarında kaçakçılığın tespiti için aktif bir şekilde
kullanılıyor. Görüntüleme Sistemi ile şahısların üzerlerinde
veya kıyafetlerinin altına gizlenmiş hâlde bulunan uyuştu-
rucu, patlayıcı, silah gibi metal ve metal olmayan tehlikeli
maddeler tespit edilebiliyor. Sistemin en önemli artıların-
dan birini, metal dedektörler tarafından tespit edilemeyen
vücuda sarılı et, alkollü içki, tütün ve tütün mamulleri gibi
muhtelif eşyalarla birlikte, uyuşturucu ve patlayıcıları da
tespit edebilmesi oluşturuyor. Geliştirilen sistem, yolcu gö-
rüntüleme uygulamaları arasında yüzde 95 yerlilik oranına
sahip ilk milli ürün özelliğini taşıyor. Mevcut sistemlerin
aksine insan sağlığına hiçbir zararı olmayan pasif milimet-
re dalga teknolojisiyle çalışan sistem, yurtdışı muadillerine
göre önemli bir maliyet avantajı sağlıyor. Yolcu Görüntüle-
me Sisteminin faaliyette olduğu gümrük kapılarından biri
olan Kapıkule Gümrük Kapısı Yolcu Salonunda yolcuların üst
araması fiziki müdahaleye gerek kalmaksızın gerçekleştiri-
liyor. Sistemin üst aramasını yüksek görüntü çözünürlüğü
ile uzaktan gerçekleştirmesi nedeniyle gümrük kontrolleri
yolcu akışını bozmadan ve kişi mahremiyetini ihlal etmeden
yapılabiliyor.
TÜBİTAK MAM Tarafından Geliştirilen Görüntüleme Sistemi Gümrüklerde Hizmete Girdi
