6
Bülten
2017
EYLÜL
T ü r k B i l i m İ n s a n ı , T U G T e l e s k o b u y l a Ö t e g e z e g e n K e ş f e t t i
Yrd. Doç. Dr. Mesut Yılmaz ve çalışma arkadaşlarının, 10
yıl boyunca, TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi’nde (TUG) bulunan
RTT150 (1.5 m ayna çaplı Rus-Türk Teleskobu) ve bu telesko-
ba bağlı özel bir düzenek (iodine absortion cell - iyot soğur-
ma hücresi) kullanarak aldığı veriler sonucunda, bizden 210
Işık Yılı (1 ışık yılı 9.5 Trilyon km) uzaklıkta bulunan, mutlak
parlaklığı (Mv: Yıldızın 32.6 Işık Yılı uzaklıkta bulunduğunda
görülen parlaklığı) 2.46 kadir (Astronomide kullanılan par-
laklık birimi), görsel parlaklığı (V: Görsel parlaklık, gökyüzü-
ne baktığımızda gözümüz ile algıladığımız parlaklık; göz en
sönük 6. kadirden yıldızı görebilir, sayı düştükçe parlaklık ar-
tar) 6.51 kadir olan, kütlesi 1.25 Güneş kütlesi büyüklüğün-
de, çapı güneşin yaklaşık 5 katı, yüzey sıcaklığı ise yaklaşık
4860 Kelvin, katalog numarası HD208897 olan K0 tayf tü-
ründen dev bir yıldızın çevresinde, bu yıldızdan 1 Astronomi
Birimi uzaklıkta (Dünya-Güneş uzaklığı, 150 Milyon km, AB)
bulunan ve 353 günde dolanan yaklaşık 450 Dünya kütlesi
büyüklüğünde bir ötegezegen keşfettiler.
TUG Müdürü Prof. Dr. Halil Kırbıyık, Dr. Mesut Yılmaz ve
çalışma arkadaşlarının kullandığı tekniği şu sözlerle anlattı:
“Ana yıldızın çevresinde gezegen dolanırken, gezegen ve
gezegenin kütle çekimsel olarak bağlı olduğu ana yıldızın
Dikine Hız (DH=RV, Radial Velocity) ölçümlerinin 10 yıllık
gözlemi üzerine dayanmaktadır. Gözlenen yıldız sistemi biz-
den çok uzakta olduğu için sadece teleskoplar ile ana yıldız
gözlenebilmektedir. Ancak ana yıldız ve çevresinde bulunan
gezegen ortak kütle merkezi etrafında dolanmak zorunda
olduklarından, ana yıldızın kendisi de ortak kütle merkezi
çevresinde salınım göstermektedir. RTT150 teleskobunun
odak düzlemine yerleştirilen ve dünyada sadece birkaç yer-
Türk Bilim İnsanı, TUG Teles
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mesut Yıl-
maz ve arkadaşlarının, 2007 yılından bu yana TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi’nde (TUG) bulunan RTT150
teleskobunu kullanarak gerçekleştirdikleri çalışmalar önemli bir keşife imza attı.
