24
Bülten
TEMMUZ 2016
İGBAM Altyapı Projesi Başarıyla Tamamlandı
Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenen İleri Genom ve
Biyoenformatik Araştırmaları Merkezi (İGBAM) altyapı proje-
si başarı ile tamamlandı.
TÜBİTAK BİLGEM öncülüğünde ülkemizde ilk defa bir can-
lının genom dizisini çıkartacak laboratuvar ve verileri analiz
edecek hesaplama altyapısı kuruldu. Üç yıllık süre içerisinde
TÜBİTAK’taki araştırmacılar ve Türkiye’nin önde gelen üni-
versitelerinin işbirliğiyle 1100 ekzom (genlerin protein kod-
layan daha önemli bölgeleri), 26 tüm genom dizilemesi, ilk
defa tamamen ülke içinde gerçekleştirildi. Böylece genom
dizileme ve veri analizinde yurt dışına bağımlılıktan kurtu-
larak genetik materyalin yurt dışına çıkarılması önlenirken,
aynı zamanda, ülkemizin genetik çeşitliliğine dair önemli bir
veri tabanı oluşturuldu.
Bu altyapının kurulması ile birlikte ülkemiz özellikle nadir
hastalıklar araştırmaları ve hastalığa yol açan yeni genlerin
keşfi noktasında önemli bir avantaj yakaladı. Özellikle ak-
raba evlilikleri dolayısı ile yaygın olan genetik hastalıkların
teşhisinde, daha önceden tüm örnekler yurt dışına gönderi-
lerek uzun sürelerde analiz edilebiliyordu.
İGBAM altyapısı ile bu süreç büyük oranda hızlandı. Şu
ana kadar 6 adet yeni gen hastalık ilişkisi üniversitelerimizle
yapılan çalışmalarda ortaya çıkarılarak önemli dergilerde ya-
yınlandı. Ayrıca, çok sayıda hastaya genom dizilemesi son-
rası tanı kondu.
Kişiselleştirilmiş Teşhis ve Tedavinin Altyapısı
Yeni nesil genom teknolojilerinde veri analizi çok önemli
bir yer tutuyor. Oluşturulan terabaytlarca verinin içerisinden
işe yarar bilgiyi çıkarmak için yeni bilgisayar donanım ve ya-
zılımları kullanarak verileri anlamlandırmak gerekiyor. Biyo-
enformatik adı verilen bu alanda TÜBİTAK BİLGEM araştırma-
cıları analiz yazılımları geliştirerek dünya araştırmacılarının
hizmetine sunuyorlar.
TÜBİTAK BİLGEM UEKAE İleri Genom ve Biyoenformatik
Araştırmaları Merkezi (İGBAM), genetik hastalıkların anali-
zi konusunda edindiği bilgi ve tecrübeyi düzenlediği eği-
timler ve ortak çalışmalarla ülke geneline yayıyor. Böylece
özellikle kanser, kalp hastalıkları ve nörolojik hastalıklar gibi
daha yaygın ve karmaşık hastalıkların genetik etkenlerinin
araştırılması ve geleceğin dünyasında çok önemli bir yeri
olacak kişiselleştirilmiş teşhis ve tedavi uygulamaları için
çok önemli bir altyapı oluşturuyor. Bu altyapı aynı zamanda
bilinmeyen bir biyolojik tehdidin kaynağının anlaşılabilmesi
açısından da ülkemiz için son derece önemli bir rol oynuyor.
İ G B A M A l t y a p ı P r o j e s i B a ş a r ı y l a T a m a m l a n d ı
