17
TÜBİTAK
T ü r k i y e B i l i m s e l v e T e k n o l o j i k A r a ş t ı r m a K u r u m u
Türk Antarktika Araştırma Seferi 2016
Hiçbir ülkenin tek başına hak sahibi olmadığı Antarktika
kıtası 53 ülkenin bayrağı altında yönetiliyor. 1961’de yürür-
lüğe giren, ülkemizin de taraf olduğu “Antarktika Antlaşma-
sı” ile kıtada sadece bilimsel çalışmalara ve araştırma istas-
yonlarının faaliyet göstermesine izin veriliyor.
2048’e kadar kıtanın bütün yeraltı kaynakları ve yer üstü
kaynakları koruma altında. Şu anda kıtada etkin olan ülkele-
rin 24’ü gözlemci statüsünde. 29 ülkeyse Antarktika ile ilgili
alınacak kararlarda oy kullanabiliyor. Ülkemiz ise gözlemci
statüsünde bulunuyor. Kıtayla ilgili kararlarda oy hakkı elde
edebilmek yani kıtanın geleceği ile ilgili söz sahibi olmak
için kıtada bilimsel araştırmaların yapılması ve bunların ya-
yınlanması gerekiyor.
Kıtada bilimsel araştırmaların aktif olarak sürmesi ve ya-
pılan bu araştırmaların sonuçlarının düzenli olarak yayın-
lanabilmesi için Türk Araştırma Üssü’nün kurulması fayda
sağlayacak. Bu bağlamda aralarında TÜBİTAK’tan Dr. Bülent
Gözcelioğlu’nun da bulunduğu 13 bilim insanımız Nisan
2016’da Antarktika’ya bilimsel bir araştırma seferi düzenledi.
Ekipte farklı bilim dallarında uzmanlaşmış araştırmacılar var.
Bu sayede araştırma seferi kapsamında buzullar, okyanus,
çevre kirliliği ve iklimdeğişikliği, deniz canlıları, biyoçeşitlilik
gibi farklı alanlarda araştırmalar yapıldı ve veriler toplandı.
29 Mart’ta İstanbul’dan Buenos Aires’e giden Türk ekibi ilk
olarak kıtayı yöneten“Antarktika Antlaşması Sekretaryası’nı”
ziyaret ederek bilgi alışverişi yaptı. Burada sekretarya başka-
nı Dr. Manfred Reinke, Türk ekibine Antarktika ile ilgili bir su-
num yaptı ve kıtanın tarihi, genel özellikleri, coğrafi yapısı,
nasıl yönetildiği, geleceği ve Antarktika Antlaşmalar Sistemi
ile ilgili bilgi verdi.
Ekip, buradan Güney Amerika’nın en ucundaki yerleşim
yeri olan Ushuaia’ya geçti. 2 Nisan günü kentle aynı adı ta-
şıyan buz sınıfı gemi “Ushuaia” ile Antarktika’ya doğru de-
niz yolculuğuna başladı. 3 gün süren yolcuğun ardından
beyaz kıta Antarktika’ya ulaşan ekip Ukrayna’nın araştırma
üssünün bulunduğu Galindez Adası’na ulaştı. Antarktika’da
bilimsel araştırma yapabilmek için kıta üzerinde araştırma
üssü bulunan ülkelerle ikili işbirliği yapmak gerekiyor. An-
cak üs kurulduktan sonra böyle bir zorunluluk yok. Ukrayna
ile daha önceden anlaşma yapıldığından araştırmalar bu
kapsamda gerçekleştirildi. Ekip üyeleri kendi alanlarıyla il-
gili yaptığı örneklemelerin devam araştırmalarını artık Tür-
kiye’deki laboratuvarlarda yapacaklar.
Ana Hedef: Antarktika Türk Üssü
Antarktika araştırma seferinin detayları TÜBİTAK’ın elek-
tronik popüler bilim dergisi Bilim Genç’te “Antarktika
Günlükleri” adıyla yayınlanıyor. Bu adresten ulaşabilirsiniz
(
)
. Ayrıca Bi-
lim ve Teknik Dergisi Mayıs 2016 sayısında da kapak konusu
olarak işlendi. Burada da Antarktika konusu nasıl gündeme
geldi? Türk ekibi nasıl gitti? Kimlerden oluştu? Türk tarihinde
kimler araştırma yaptı? Türk üssü kurulursa nerede olmalı?
Nasıl Bir üs olmalı gibi soruların cevabını içeren geniş bir
yazı var.
Antarktika’nın önemi ortada. Antarktika’da Türk varlığı
orada bilimsel çalışmalar yapma, onları yayınlama ve so-
nunda da üs kurmayla devam edebilir.
