55
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu
ARALIK 2013
Haiyan yani Filipinler’deki adıyla Yolanda Tayfu-
nu, Filipinler’in tarihinde yaşadığı en büyük doğal
afet olmasının yanı sıra Dünya’nın bugüne kadar
gördüğü en şiddetli tropikal tayfun şöhretini de
kazandı. Haber kaynakları 8 Kasım’da meydana
gelen 5. derece (en tehlikeli) dev tropikal tayfunun
5000’den fazla insanın ölümüne sebep olduğunu
söylüyor.
Saatteki hızı 315 kilometreye ulaşan Haiyan’ın
vurduğu liman şehri Tacloban, neredeyse tümüyle
harap olmuş durumda. Tayfunun daha önce kay-
dedilmemiş derecedeki şiddeti dahi, tek başına bu
felaket ile küresel ısınmanın denizler ve okyanuslar
üzerindeki etkisi arasında bilimsel bir ilişki olup ol-
madığı sorusunu akla getiriyor.
Süper Tayfun Yeni Bir Alarmı mı?
Başlıktaki atom kelimesindeki A harfini matbaa bu sayfa-
ya yazabilmek için yaklaşık milyar çarpı milyar tane karbon
atomu kullandı! Bugün bu kadar küçük nesnelerin, hatta
atomdan yarıçap olarak 100 bin kat daha küçük atom çekir-
değinin nelerden oluştuğunu ve nasıl çalıştığını, yani fiziği-
ni biliyoruz. Artık elektron mikroskobu ile tek bir atomu 10
milyon defa büyütüp görebiliyoruz. Ancak bundan bir asır
önce, 1913 yılında, Niels Bohr henüz 28 yaşındayken “Atom
ve Moleküllerin Yapıları” başlıklı meşhur çalışmasını üç ma-
kale halinde yayımladığında insanların bir kısmı hâlâ atom-
ların varlığından şüphe ediyordu. Bohr hidrojen atomu için
ve bir elektronu eksik helyum atomu için doğru çalışan bir
model ortaya atmıştı. Her ne kadar bu model 1926 yılında
“kuantum mekaniği” veya “dalga mekaniği” ortaya çıkınca
değerini kaybetmiş olsa da, Bohr 1900 yılında ortaya çıkan
kuantum fiziğini atomu anlamak için kullanan ilk fizikçi-
dir. Kuantum fiziğini belki de ilk anlayanlardan birisi olan
Bohr’un 20. yüzyıl fiziğine katkısı büyüktür.
Niels Bohr ve AtomModeli
