Bilim ve Teknik Dergisi, Marmaray Kapağıyla Çıktı

-A +A

TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi, Asya ile Avrupa kıtasını denizin altından birleştiren Marmaray Projesi’ni kasım sayısının kapağına taşıdı.

Cumhuriyet’in 90. kuruluş yıldönümünde hizmete açılan ‘Marmaray Projesi’ kapağıyla yayınlanan Bilim ve Teknik Dergisi, projede kullanılan inşaat tekniklerini, Osmanlı’daki kanal projelerini ve 35 bin tarihi eserin çıkarıldığı Yenikapı’daki kazı çalışmalarını sayfalarına taşıdı.

Denizin altında yer alan 13,6 kilometrelik tünellerin inşasında 3 farklı yöntem kullanıldı. Marmaray’ın 2,4 kilometresi aç-kapa tünellerden, 9,8 kilometresi delme tünellerden, 1,4 kilometresi ise batırma tüp tünellerden oluşuyor. Boğaz’ın altında kalan kısımlar batırma tüp tünel olarak inşa edildi. Batırma tüp tünellerin beton kalınlıkları tabanda 90 cm, yan duvarlarda 100 cm, tavanda ise 80 cm oldu. Tünellerin su sızdırmazlığı sağlaması için dış kısımları lastik ve çelikten mamul katmanlarla kaplandı. Kullanım sırasında meydana gelebilecek korozyon etkilerini izleyebilmek amacıyla tünellere çeşitli cihazlar yerleştirildi. Ulusal ve uluslararası standartlara göre inşa edilen Marmaray’da olası büyük bir depreme ve büyük afetlere karşı önlemler de alındı. Hattın olası bir depremde sıvılaşma olması muhtemel bölgelerinde zemin güçlendirme çalışması yapıldı. Yapının zarar görmemesi için sismik eklemler yapıldı. Tahmin edilen daha büyük depremde bile yıkılmayacak şekilde tasarlanan tüneller, yolcuların güvenli bir şekilde çıkabilecekleri süneklikle inşa edildi. Tsunamiye karşı da gerekli tedbirlerin alındığı projede, sahile yakın istasyonların girişleri içeriye su giremeyecek şekilde tasarlandı.

Marmaray Osmanlı’nın 4. Rüya Projesiydi

Marmaray’ın atası Osmanlı projelerine de değinen Bilim ve Teknik Dergisi, 2. Abdülhamit döneminde Fransızların hazırladığı Denizaltı Çelik Tüneli ile ABD’lilerin sunduğu Deniz Tüneli’ne de yer verdi. 16. yüzyılda Osmanlı, İstanbul dışında 3 kanal projesi girişiminde bulundu. Bunlardan ilki 1568’deki Süveyş Kanalı Projesi. Akdeniz’den Hint Okyanusu’na açılmak amacıyla hazırlanan proje 1869’da İngilizler tarafından tamamlandı. 1569 yılında ise Don-Volga Kanalı projesi hazırlayan Osmanlı, Karadeniz’e dökülen Don ile Hazar Denizi’ne dökülen Volga nehrini birleştirmek istedi. Üçte biri kazılan kanal tamamlanamadan sona erdi. Sovyetler Birliği Don-Volga Kanalını 1952 yılında kullanıma açtı. Osmanlı’nın diğer kanal projesi ise Sakarya Nehri-Sapanca Gölü-İzmit Körfezi projesi. 1591’de hazırlanan projeye göre Sakarya Nehri’nden Sapanca Gölü’ne, oradan da İzmit Körfezi’ne ulaşacak kanallar zinciri yapılacaktı. Kazma vurma aşamasına gelen proje başlanamadan rafa kalktı.

Dergide Marmaray Projesi kapsamında ortaya çıkarılan Yenikapı’daki arkeolojik kazılarla ilgili bilgiler de bulunuyor. 35 bin eserin belgelendiği ve İstanbul’un tarihinin yeniden yazıldığı kazıların Marmaray Projesi sayesinde başladığı belirtiliyor. Marmaray ile ilgili son yazıda ise Yenikapı’daki kazılarda ortaya çıkarılan hayvan iskeletlerine yer veriliyor.

06.11.2013 Yayınlar, Dergiler