32
Bülten
MAYIS 2016
Türk Standartları Enstitüsü (TSE) ve TÜBİTAK MAM tarafın-
dan imzalanan protokolle “Helal Gıda Denetimlerinde Jela-
tin, Glutamat ve L-Sistein’in Kaynağına Yönelik Hızlı, Ekono-
mik ve Pratik Tespit Metotlarının Geliştirilmesi, Uygulanması
ve Yaygınlaştırılması Projesi” hayata geçirildi.
TÜBİTAK MAM Gıda Enstitüsü araştırmacıları tarafından
yürütülen ve 2018’de tamamlanması hedeflenen proje
kapsamında, dünyada helal gıda denetimlerinin analizin-
de zorluklar yaşanan domuz kaynaklı jelatin, monosodyum
glutamat ve L-sistein maddelerinin daha kolay ve ekonomik
tespit edilebilmesine ilişkin metotlar geliştirilecek.
Projenin tamamlanmasının ardından denetimlerin çok
daha kısa sürmesini sağlayacak DNA bazlı yerli yöntemlerin
uygulanmaya başlamasıyla hem ulusal gıda güvenliğinin
sağlanmasında önemli bir adım atılmış hem de sektördeki
haksız rekabet büyük ölçüde önlenmiş olacak. Geliştirilen
yerli analiz yöntemlerinin TSE laboratuvarlarında kullanıl-
maya başlanmasıyla 800 milyon doları aşan helal gıda de-
netimi pazarından Türkiye’nin aldığı pay artacak.
TÜBİTAK MAM Gıda Enstitüsünde Başuzman Araştırıcı
olarak görev yapan Doç. Dr. Canan Doğan, monosodyum
glutamat, L-sistein ve jelatinin yiyecek ve içecek sektöründe
kullanılan çok kritik gıda katkı maddeleri olduğunu belirt-
ti. Gıda katkı maddelerinin testlerinin çoğu durumlarda 1-3
hafta arasında değiştiğini, ancak jelatin gibi katkı maddele-
rinin analizlerinin yapılamadığını dile getiren Doğan, “Tüm
dünyada bu durum bu şekilde. Örneğin L-sistein de ekmek-
lik unların içine dışarıdan ilave edildiğinde tespit edilemi-
yor” diye konuştu.
TSE ile imzalanan protokol kapsamında hayata geçirdikle-
ri projenin söz konusu katkı maddelerinin laboratuvar orta-
mında daha kısa sürede tespit edilmesini kapsadığına deği-
nen Doğan, “Dünyada yaklaşık bir haftalık sürelerle yapılan
bu analizler, projenin tamamlanmasının ardından yarım
veya bir saatte yapılabilecek. Gıda sektörü için inanılmaz
fayda sağlayacak. Özellikle büyük firmalar, kökeninde sıkın-
tı olduğunu düşündükleri ham maddelerin alımında ciddi
bir rahatlama yaşayacak. İnsan sağlığı açısından da özellikle
hepimiz için geçerli olan ‘Bunun kökeninde ne var?’ sorusu
karşılığını bulmuş olacak” diye konuştu.
Türkiye’nin jelatin dahil gıda katkı maddelerinin çoğunu
yurt dışından aldığına dikkat çeken Doğan, “Jelatinin sığır
derisinden elde edilmesi gerekiyor. Türkiye’de şu an ma-
alesef gıda sektörüne yetecek kadar bir jelatin üretimi söz
konusu değil. Dünyada yeterince deri bulamayan sektör, bir
süre sonra domuz derilerine de maruz kalabiliyor veya sı-
ğır derisinin işlendiği yerde domuz derileri işlenebiliyor. Bu
nedenle bulaşılar meydana gelebiliyor” ifadelerini kullandı.
Doğan, özellikle L-sistein konusunun çok önemli oldu-
ğunu vurgulayarak, “L-sistein katkı maddesi pizza, tost,
hamburger ekmeği gibi mamullerin elde edilmesinde kulla-
nılıyor. Uzak Doğu’da domuz kılı ya da insan saçından üreti-
lebiliyor. Bunların orijininin belirlenmesi noktasında şüphe-
lerin giderilmesi gerekiyor” şeklinde konuştu.
Projenin helal gıda denetimleri açısından öncü olacağını
ve Türkiye’ye ciddi bir ekonomik kazanç sağlayacağını belir-
ten Doğan, “Dünyadaki helal gıda pazarı 890 milyon dolar
civarında. Daha önce hiç yapılamayan testleri yapmaya baş-
ladığımızda ve bunları Ortadoğu’ya pazarladığımızda bu
pastadan alacağımız pay da artacak. Dolayısıyla, bu konuda
yapılacak bilimsel çalışmalar ülkemiz için çok ciddi bir eko-
nomik kazanç sağlayacak” dedi.
Doğan, 2018 yılı sonunda tamamlanması planlanan pro-
jenin TÜBİTAK MAM Gıda Enstitüsü araştırmacıları tarafın-
dan, TSE, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü ve Yıldız Teknik
Üniversitesi işbirliğiyle gerçekleştirileceğini dile getirerek
projenin bütçesinin 1 milyon lira olduğunu ve TÜBİTAK 1003
Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projelerini Destekleme Programı
tarafından desteklendiğini sözlerine ekledi. Uzman araştır-
macı Dr. Mediha Esra Yayla da bu tarz analizlerin yapılmaya
başlanmasıyla helal gıda pazarının da büyüyeceğini ve helal
gıda sertifikası verme kapasitesinin de artacağını ifade etti.
Helal Gıda Denetimine Yeni Yöntemler
T Ü B İ T A K M A M
