21
TÜBİTAK
T ü r k i y e B i l i m s e l v e T e k n o l o j i k A r a ş t ı r m a K u r u m u
elektrik üretiminin yarıya yakınının İran ve Rusya’dan ithal
edilen doğal gaz kullanılarak yapıldığına dikkat çeken Doç.
Dr. Bilirgen, Projenin önemini şu sözlerle anlattı: “Ülkemiz-
deki linyit rezervlerinin verimli ve çevreye duyarlı olarak
elektrik üretiminde kullanılabilmesi, dış ticaret açığının
kapatılması ve ülkemizde istihdam yaratılması açısından
oldukça önemlidir. Mevcut termik santrallerde yakılan kö-
mürün neminin kısmen giderilmesi ve aynı zamanda da
içerisindeki bazı yabancı maddelerin kazana girmeden
önce uzaklaştırılması termik santral veriminin arttırılması ve
zararlı gaz emisyonlarının düşürülmesi bakımından son de-
rece önemli. Ayrıca GENTEK kömür kurutma ve zenginleştir-
me sisteminde kullanılan termal enerjinin termik santralden
atmosfere atılan atık ya da düşük kaliteli ısı kaynağı olması,
GENTEK Enerji ve Teknolojileri tarafından geliştirilen kömür
kurutma ve zenginleştirme sistemini Dünyada bu alandaki
ilkler arasına yerleştiriyor. Söz konusu sistemin santral ku-
rulum aşamasında projeye dahil edilmesi durumunda ise
tüm bu kazanımların yanı sıra kazan ebadlarındaki küçülme
nedeniyle ilk yatırım maliyetinin %15’in üzerinde düşmesi
mümkün olabiliyor. ”
Yerli Mühendislik ve İmalat İmkanları ile Geliştirildi
Tamamen yerli mühendislik ve imalat imkanları ile geliş-
tirdikleri teknolojinin Türkiye, Doğu Avrupa Ülkeleri, Hindis-
tan ve Pakistan gibi ülkelerde bulunan düşük kaliteli linyit
rezervlerinin elektrik üretiminde daha verimli ve çevreye
duyarlı olarak değerlendirilmesini sağlayacağını, ülkemi-
zin yurt dışına teknoloji transfer edeceğini anlatan Doç. Dr.
Bilirgen, “Firmamızın geliştirdiği bu teknoloji kömür yakan
termik santrallere entegre edilebiliyor ve bu santrallerden
atmosfere salınan atık ısı kaynaklarını kullanarak düşük sı-
caklıklarda kömür kurutma ve zenginleştirme yapabiliyor.
Analitik ve nümerik yöntemler kullanarak geliştirdiğimiz
inovative kabarcıklı akışkan yatak tasarımı ile göreceli olarak
küçük bir hacimde yoğun bir kütle transferi ile hem linyitin
kısmen neminin giderilmesi hem de Hg, FeS2 ve Si gibi ağır
metallerin bir kısmının ayrıştırılarak kazana girmeden uzak-
laştırılması mümkün oluyor. Bu sayede zenginleştirilen linyit
kömürüyle kazan veriminde %8’e varan artış ve emisyonlar-
da da %10 ile %35 arasında bir düşüş öngörülüyor” dedi.
“Dış Ticaret Açığımız Azalırken, İstihdam Artacak”
Geliştirdikleri teknolojinin, mevcut santrallere entegre
edilerek bu santrallerin daha verimli ve düşük emisyonlar
ile çalışmalarını sağlayacağına değinen Doç. Dr. Bilirgen,
“Bilindiği gibi fosil yakıtlar gün geçtikçe azalıyor ve bu ya-
kıtları yakan santraller tasarım değerlerinde yakıt bulama-
dıklarından çalıştırılamıyorlar veya verimsiz çalışıyorlar. Bu
teknoloji sayesinde yerli fosil yakıttan enerji üretimi arttı-
rılacak. Böylece hem ülkemiz doğal gaz ithalatında bir azal-
ma sağlanarak dış ticaret açığımızın azalmasına bir katkıda
bulunulacak hem de istihdam artırılarak ülkemizdeki iş-
sizlik oranı düşürülecek. Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı
kaynaklarına göre ülkemizdeki mevcut linyit rezervlerinin
enerji üretiminde kullanılması durumunda yıllık 14 milyar
dolarlık doğal gaz ithalatının önüne geçilmiş olacak. Bunun
yanı sıra geliştirdiğimiz bu teknolojinin ülkemizdeki mev-
cut ve yeni kurulacak termik santrallere entegrasyonunun
yapılması durumunda binlerce mühendis, teknisyen, işçi ve
diğer personelin istihdam edileceğini öngörmek mümkün-
dür” diye konuştu.
Alınan Patentler ve Ulusal/Uluslararası Ödüller
Doç. Dr. Bilirgen, proje kapsamında “Kömür Kurutma ve
Zenginleştirme” konulu patent başvurularının 1 Mart 2016
tarihinde Türk Patent Enstitüsü tarafından onaylandığını,
ayrıca Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bağlı Bilim ve
Teknoloji Genel Müdürlüğü tarafından“Teknolojik Ürün De-
neyim” belgesi ile ödüllendirildiğini belirtti.
