36
Bülten
2015
AGUSTOS
T Ü B İ T A K M A M K a r b o n 1 4 İ l e Y a ş T a y i n E d e c e k
TÜBİTAK MAM Karbon 14 İle
Yaş Tayin Edecek
Türkiye’de bilim ve teknoloji alanında birçok ilke imza
atan TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (TÜBİTAK MAM),
2016 yılında ülkemizde ilk olarak yapılması planlanan Kar-
bon 14 ile yaş tayini testleri gerçekleştirecek. Kömürleşmiş
bitkiler, ağaçlar, kemik ve diğer örneklerden radyokarbon
tarihleme yapılacak laboratuvar, tam teşekküllü olacak.
2015 yılı sonbaharında denemelere başlanması planlanan
tesisin, 2016 yılı içinde Türkiye ile birlikte Ortadoğu ve Bal-
kanlar’a da hizmet vermesi planlanıyor.
Arkeolojik eserlerin veya jeolojik oluşumların yaşlarının
belirlenmesi konusunda en kritik bilgiyi sunan Karbon 14
yaş tayini laboratuvarları sayesinde ayrıca, nükleer enerji
santrallerinden zararlı serpinti olup olmadığı ve miktarı,
toprakta iyot ölçümleri ile takip edilebiliyor.
Bu Laboratuvarın Benzeri Ülkemizde ve Komşu Ül-
kelerde Yok
Karbon 14 ile yaş tayini yapılabilecek bu ölçekte bir
laboratuvar sadece 19 gelişmiş ülkede hizmet veriyor. Ül-
kemizdeki bu eksikliği gidermek için, TÜBİTAK MAM Yer ve
Deniz Bilimleri Enstitüsü (YDBE), Kalkınma Bakanlığı’nın
desteği ile 2016 yılında faaliyete geçecek şekilde bir Kar-
bon 14 Yaş Tayini laboratuvarı kurulması çalışmalarını baş-
lattı.
Karbon 14 İleYaş Tayini Ülkemiz İçin Neden Önemli?
Ülkemizde, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından izin
verilen 200’den fazla arkeolojik kazı yapılıyor. Bu kazılardan
her yıl yaklaşık 2 bin-3 bin arkeolojik örnek, Karbon 14 yaş
tayini amacıyla yurtdışına gönderiliyor. Türkiye’de TÜBİ-
TAK, MTA ve üniversiteler gibi kurumlar, aletlerle deprem
kaydının yapılmadığı dönemlerde olan tarihsel depremle-
ri yaşlandırarak, şehirlerimiz ve önemli sanat yapılarında
oluşabilecek tehdidi tanımlamak amacıyla, fay kazıları dü-
zenliyor. Bu kazılardan her yıl yaklaşık bin jeolojik örnek,
Karbon 14 yaş tayini amacıyla yurt dışına gönderiliyor. Bir
analizin bedelinin ortalama 600 USD olduğu düşünülürse,
yıllık 2 bin ile 4 bin analiz kapasiteli bu laboratuvar ile dışa
bağımlılığımız azalacak, ülkemize hem maddi kazanç sağ-
lanacak, hem de ülkemiz araştırmacıları ile yapılacak işbir-
likleri ile akademik çalışmaların önü açılacak.
TÜBİTAK MAM’da Yılda Yaklaşık 50 Bin Analiz Yapı-
lıyor
Bilim ve teknoloji üreten bir dünya lideri olmayı; araş-
tırma, geliştirme ve inovasyon yetkinliklerini kullanarak
TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, kuracağı bir laboratuvar ile 2016 yılında, ülkemizde ilk kez
Karbon 14 ile yaş tayini testleri yapacak.
