31
Çevresel kirlenme günümüzde tüm endüstriyel üretimler
için en önemli sorunlardan birini teşkil ediyor. Türkiye’nin
önde gelen sanayilerinden deri endüstrisi de oluşturduğu
katı ve sıvı atıklardan dolayı tüm diğer endüstriyel üretim
çeşitlerinde olduğu gibi çevresel bir baskı altında bulunu-
yor. Üretimde hammadde olarak kullanılan ham küçükbaş
ve büyükbaş derilerin ağırlık olarak ancak yüzde 20’si ma-
mul haline dönüşürken, ağırlık üzerinden oluşan
yüzde 80 oranındaki organik atık da bertaraf
ediliyor.
Bu noktadan yola çıkan Kazlıçeşme
Ar-Ge, yüksek oranda krom içeriği bu-
lunan ve depolanması önemli sorun-
lar oluşturan organik deri atıklarının
ekonomiye katma değerli olarak ye-
niden kazandırılması amacıyla 2011
yılında TÜBİTAK TEYDEB desteğiyle Ar-
Ge faaliyetlerine başladı ve proje sonunda
bu atıklardan hayvansal kaynaklı amino asit
içerikli organik bitki besin ürünlerini geliştirdi.
Büyük bir özveri ve takım çalışması ile başarıya ulaştıkları-
nı belirten proje koordinatörü S. Uğur Başyiğit, “Deri üretimi
sırasında ortaya çıkan katı atıkların elimine edilmesi uzun
yıllardır deri endüstrisi için çözümü çok zor olan bir prob-
lemdi. Deri fabrikaları, organik atıklarından kurtulmak için
bunları ücret ödeyerek özel depolama alanlarına nakledi-
yorlardı. Geliştirdiğimiz projeyle Türk deri sanayinin önemli
bir atık problemini teşkil eden ve önemli bir azot kaynağı
olan organik deri atıklarından kollajen proteininin bitki bes-
lemeye uygun olabilecek şekilde ileri düzeyde işlenmesiyle
geri kazanılmasını ve tarım sektöründe tekrar kullanılmasını
başardık” dedi.
İthalata bağımlı sektöre umut oldu
Hayvansal kaynaklı amino asit içerikli organik bitki besin
ürünlerinin Türkiye’de ilk kez üretildiğini belirten proje ko-
ordinatör yardımcısı Aykut Sancaklı ise “Bilindiği gibi ami-
no asit içerikli organik bitki besinleri, bitki gelişimi ve ürün
verimliliği açısından büyük önem taşıyor. Bu tip ürünler ta-
rım sektörü tarafından yoğun olarak talep ediliyor. Ancak
hayvansal kaynaklı gübrelerin ithalatının yasak olması, bu
ürünlerin sektör tarafından kullanılmasına büyük engel teş-
kil etmekteydi. Bu anlamda tarım sektörü bitkisel kaynaklı
gübreleri tercih ediyor ya da hayvansal kaynaklı gübreler,
kaçak yollarla Türkiye’ye ithal ediliyordu. 2011 yılında başla-
yan projemiz sayesinde deri sanayiinin büyük sorunu olan
katı organik atıklarındanTürkiye’nin ilk hayvansal
kaynaklı amino asit içerikli gübresini ürettik
ve bu konuda ülkemizdeki ilk tescili ala-
rak daha proje tamamlanmadan ticari-
leştirme imkanı bulduk” diye konuştu.
Deri endüstrisinde 3R dönemi
Sıfır atık ile üretimin daha sağlıklı
bir çevre ve temiz bir dünya anlamına
geldiğini; toplumun bu konudaki du-
yarlılığının her geçen gün arttığını belir-
ten proje koordinatörü Başyiğit, “Günümüz
endüstriyel üretimlerinde İngilizcede 3R " Re-
duce, Reuse, Recycle" ( Azalt-Yeniden Kullan-Dönüştür)
şeklinde ifade edilen temiz üretim teknolojileri yaklaşımının
önemi biliniyor. Kirletici bir sektör olduğu düşünülen deri
sektörünün atıklarının doğaya verdiği zararın ve tüm deri
üreticilerinin artan atık maliyetlerinin önüne geçmeyi he-
defledik” dedi.
Organik gübre yüzde 60’a varan verim artışı vaat ediyor
2013 yılı itibarı ile projeyi satın alan bir firma, Tarım ve Hay-
vancılık Bakanlığı Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü onaylı
Türkiye'nin ilk ve tek hayvansal organik gübre üretim tesi-
sinde organik gübre üretimine başladı. Proje kapsamında,
Tuzla Deri Organize Sanayi Bölgesinde 15.000 m2’lik alanda
yılda 3.000 ton hayvansal kaynaklı organik gübre üretiliyor.
Projeyle Türkiye'de ilk defa hayvansal kaynaklardan üre-
tilen ve LETAMİN® serisi olarak adlandırılan yüksek organik
azot içerikli protein kaynağı ürünlerin uygulandığı alanlarda
bitki daha iyi beslenerek mahsulde yüzde 60’a varan verim
artışı görülüyor.
Deri üzerine faaliyet gösteren Kazlıçeşme Ar-Ge, TÜBİTAK desteğiyle Türkiye’de ilk kez deri atıklarından organik
gübre üretti. Projeyle yüksek oranda krom içeriği bulunan ve depolanması önemli sorunlar oluşturan organik
deri atıklarının ekonomiye katma değerli olarak yeniden kazandırılması sağlandı.
