TÜBİTAK Bülten / Sayı 148 - Nisan 2014 - page 8

8
Bülten
Tasarlanan robotik teleskop kubbe, odak, filtre ve CCD
kontrol yazılımlarını da içeriyor. Teleskobun yönelme için
tekrarlanabilirlik ve takip testleri, gökyüzünde tatmin edici
sonuçlar alınarak gerçekleştirildi. Robotik teleskop sistemle-
ri geliştirilerek edinilen bilgi ve deneyimler, optik uydu göz-
lem teleskopları gibi savunma sanayi alanları ve girişimmet-
re çalışmalarında da kullanılabilecek.
TUG, 4 asteroit keşfi yaptı
Yüksek ışık toplama kapasitesine sahip ve hızlı ölçüm ala-
bilen yüksek duyarlılığa sahip alıcılarla incelenmesi gereken
birçok gökcismine ait çalışmalar sadece TUG yerleşkesinde
yapılabiliyor. Bu kapsamda eş zamanlı fotometrik ve tayfsal
gözlemler, robotik teleskoplarla yapılması gereken çalışma-
lar ve uzun süre devam etmesi gereken projelerin gözlemle-
ri TUG’da gerçekleştiriliyor.
TUG, ülkemizde asteroit, ötegezegen ve gökadamızda
bulunan çeşitli küme ve oymaklarla diğer gökadaların göz-
lemlerinin başlamasına öncülük ediyor. Şimdiye kadar TUG
teleskoplarından gözlenmiş 7 bin 600 asteroit rapor edildi.
Bunlardan 4 tanesi keşif olarak kayıtlara geçti. 2029 ve 2036
yıllarında dünyamızın 30-40 bin km kadar yakınına yakla-
şacak Apophis isimli asteroid, TUG’dan gözlemlendi. Geçti-
ğimiz aylarda güneşin etkisiyle dağılıp yok olan ISON isimli
kuyrukluyıldız da en kapsamlı biçimde TUG’da gözlemlen-
mişti.
RTT150 teleskobu ile evrenin yapısı ve özellikle karanlık
maddenin varlığına dair önemli kampanya gözlemleri ya-
pılarak, bu konuda literatüre katkılar sağlandı. Robotik çalı-
şan ROTSEIII-d teleskobu ile çok sayıda Gama Işın Patlaması
gözlendi. Teleskoba ait veri tabanından çok sayıda değişen
yıldız keşfi yapıldı. TUG, 29 Mart 2006 Tam Güneş Tutulması
hattında olduğundan dünyada ilk defa RTT150 büyüklüğün-
de bir teleskop ile yerleşik bir gözlemevinden güneşin renk-
küre tabakasının ayrıntılı tayfını aldı.
Ankara Üniversitesi'nden bir grup araştırmacı, T100 teles-
kobu ile Şubat 2014’te Kelt-3b adlı bir ötegezegenin geçiş
gözleminde 580 ışık yılı uzaklıktaki bir gezegenin varlığını
teyit etti. TUG, güneşten biraz daha büyük bir yıldızın çev-
resinde dolanan ve yaklaşık Jüpiter büyüklüğünde olan bu
gezegenin yıldızın önünden geçişi sırasındaki ışık değişimini
de 1/1000 hassasiyetinde tespit etti.
GAIA Uydusu’na TUG da katkı sağlayacak
19 Aralık 2013 tarihinde uzaya gönderilen Avrupa Uzay
Ajansı’na (ESA) ait “GAIA” gözlem uydusunun ağına, TUG da
teleskopları ile katılacak. RTT150, T100 ve T60 teleskopları ile
ağa katılacak olan TUG’da elde edilecek veriler, gözlemden
hemen sonra Fransa’daki GAIA koordinasyon ve veri topla-
ma merkezine iletilecek.
Özellikle sahip olduğu büyük formatlı CCD ve geniş gö-
rüş alanı dolayısıyla T100 teleskobunun, sönük nesnelerin
tayf gözlemleri yapabilme kabiliyetinden dolayı da RTT150
teleskobunun önemli GAIA alarmlarının takip gözlemlerini
yapması bekleniyor. Yıllık ortalama 220 açık gece sayısı ve
Bakırlıtepe’nin görüş kalitesi dolayısıyla özellikle Güneş Sis-
temi’ndeki asteroitlerin TUG’dan yapılan takip gözlemleri
GAIA projesindeki yer tabanlı destek gözlemleri kapsamın-
da önemli bir yere sahip olacak.
1,2,3,4,5,6,7 9,10,11,12,13,14,15,16,17,18,...48
Powered by FlippingBook