43
İ
nsanoğlunun bilinen tarihine kuraklığa karşı alınan ön-
lemlerden çok kuraklık nedeniyle ortaya çıkan kıtlıklar,
toplumsal olaylar ve toplu göçler biçim vermiştir desek,
yanlış olmaz. Nitekim yerleşik hayata geçilmesine paralel
olarak Ön Asya, Mısır, Mezopotomya ve Anadolu’da MÖ
3000’lerden itibaren inşa edilen sayılı baraja karşın kurak-
lık, dünyanın her yerinde kıtlık ve göç bağlamında sözlü ve
yazılı tarihe konu olmuş. Örneğin bilim insanlarının önemli
bir kısmı, Türklerin Orta Asya’dan göç etmesinin muhtemel
sebebinin kuraklık olduğunu düşünüyor. Kuramsal yaklaşı-
mın ötesinde, dendrokronoloji çalışmaları ile örtüşen yazılı
HAYATA YÖNELEN BÜYÜK BİR TEHDİT
OLARAK KURAKLIK
tarih kaynakları kuraklığın sebep olduğu toplumsal hareket-
leri gözler önüne seriyor. Ağaç halkaları, dendrokronolojik
araştırmalar sonucu, geçmişe ilişkin iklimsel veriler sağlıyor.
1990’da yapılan bir araştırmayla, Osmanlı Devleti’nde 1564-
1612 yılları arasında devam eden şiddetli kuraklığın yıllarca
süren Celalî İsyanları’na sebep olduğunu söyleyebiliyoruz.
Ayrıca daha 1938’de yapılan bir başka dendrokronolojik in-
celemede 1873-1874 yıllarında Ankara’da ortaya çıkan bü-
yük kuraklık nedeniyle hayvanların %75’inden fazlasının te-
lef olduğu, nüfusun 52 binden 30 binlere düştüğü ve 7 bine
yakın insanın göç ettiği ortaya koyulmuştu.
Bilimve Teknik Dergisinde Bu Ay...
