Page 45 - TÜBİTAK Bülten / Sayı 134 - Şubat 2013

45
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu / Şubat 2013
ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme
Programı kapsamında desteklenen ‘Sünede
faydalı genlerin belirlenmesi’ projesiyle süne-
nin gen anatomisi çıkarıldı.
Süneyi kışın donmaktan ‘anti-friz
geni’ koruyor
ARDEB tarafından 350 bin lira destek verilen
projenin yürütücüsü Ankara Üniversitesi Ziraat
Fakültesi Bitki Koruma Bölümünden Dr. Nurper
Güz, sünenin biyolojisi hedeflenerek alternatif
mücadele stratejisi geliştirmeyi amaçladıkları-
nı söyledi. Proje ile bazı kilit soruların cevabını
bulmayı amaçladıklarını belirten Güz, “Süne ya-
şamının büyük bir bölümünü beslenmeden na-
sıl tamamlıyor? Kış aylarında çok düşük sıcaklık-
larda donmadan nasıl canlı kalıyor? Bu sorulara
yanıt aradık ve çalışmalarımızda önemli yol kat
ettik. Süneyi dondan korumaya yönelik anti-friz
genini tespit ettik. Başka bir gen grubu perili-
pinler. Bu genler böceğin vücudunda biriktirdi-
ği yağı enerjiye dönüştürüyor. Yılda sadece bir
döl veren ve büyük zarara yol açan bu böceğin
üremesine ve yumurta bırakmasına ilişkin kilit
genleri tespit etmiş durumdayız. Son olarak sü-
nenin beslenme esnasında salgıladığı gluteni
parçalayan proteini biliyoruz artık. Bahsedilen
bu genlerin gerek fonksiyonları gerekse süne
yaşamının hangi evresinde azalıp arttığını sap-
tamış durumdayız. Şimdi bu özelliklerini yok
ederek süneyle mücadele etmeyi düşünüyo-
ruz” dedi.
Süneye karşı ilaçsız mücadele
Sünelerin ilkbaharda ovaya inmesiyle çalış-
malarının hız kazanacağını ifade eden Dr. Güz,
‘Projede bundan sonraki hedefimiz süneye ait
bazı genleri susturmak. Sünede bazı genlerin
bloke edilmesiyle zararlı anti-friz proteinini
kodlayamadığı için kışı geçiremeyecek ya da kı-
şın dağlara göç etmeden vücudunda yağ birik-
tiremeyecek. Başka bir senaryo, süne beslense
bile gluteni parçalayan enzimi üretemeyecek
dolayısıyla ürünlerimize eskisi kadar zarar vere-
meyecek. Bu sayede sünenin tahıllara zarar ver-
mesi engellenmiş olacak. Bizim yapmış oldu-
ğumuz yöntemin en güzel yönü bu sayede zirai
ilaç kullanmayacağımız için insanlar ve doğa
zarar görmemiş olacak. Bugün tüm dünyada
zararlı yönetiminde biyoteknolojinin kullanımı
hızla artıyor. Bizimde bu imkanları süne müca-
delesine aktarabilmemiz durumunda daha az
tarım ilacı kullanılacaktır" dedi.