AB Çerçeve Programları ve Ufuk Avrupa
(Ayrıntılı Bilgi için ufukavrupa.org.tr )
Avrupa Birliği Çerçeve Programları (AB ÇP) Avrupa’nın bilim, teknoloji politika ve uygulamalarının uyumlaştırılması amacıyla oluşturulan Topluluk Programı’dır. İlki 1984 yılında başlatılmıştır ve dünyanın en yüksek bütçeli sivil araştırma programıdır. Çerçeve Programlar Avrupa’nın araştırma ve teknoloji geliştirme kapasitesini güçlendirmek, üniversite-sanayi işbirliğini teşvik etmek, AB üye ülkeleri, AB aday ülkeleri ve AB’nin işbirliği yaptığı diğer ülkeler ile AB politikalarına ilişkin farklı alanlarda işbirliğini geliştirmek amacıyla yürütülmektedir. Program uluslararası ortaklıklar yolu ile geleceğin teknolojilerine yön verme amacıyla oluşturulmuştur.
Çerçeve Programlar, geniş kapsamlı bir bilimsel çerçeve içerisinde araştırma ve teknoloji geliştirme faaliyetlerini desteklemek için kurulan özel bir fonlama sistemi ile hayata geçirilmektedir. 2014-2020 yıllarını kapsayan süreçte Ufuk 2020 Programı yürütülmüştür. Avrupa Birliği’nin yeni dönem Araştırma ve Yenilik Çerçeve Programı olan Ufuk Avrupa ise 2021-2027 yılları arasında Avrupa Komisyonu tarafından yürütülecektir.
Ufuk Avrupa Nedir?
Avrupa Birliği 9. Çerçeve Programı olan Ufuk Avrupa ile 2021-2027 yılları arasında 95,5 milyar Avro'luk bütçeyle bilim ve yenilik faaliyetlerinin desteklenmesi hedeflenmektedir.
Ufuk Avrupa bileşenleri altında yer alan küme, alan ve misyonlarda 2021 yılı çağrıları 24 Haziran 2021 tarihi itibariyle açılmıştır. Çağrı duyurularına Avrupa Komisyonunun Fonlama ve İhale Portalı üzerinden çağrı sayfasındaki arama motoru ve ilgili filtreler kullanılarak erişilebilir.
Ufuk Avrupa Programın amaçları;
- Avrupa Birliği’ni bilimsel ve teknolojik yönden güçlendirmek,
- Avrupa’nın yenilik kapasitesini, rekabetçiliğini ve istihdamını yükseltmek, toplum önceliklerini karşılamak,
- Avrupa’nın sosyoekonomik model ve değerlerini sürdürmektir.
Ufuk Avrupa Programının yapısı Ufuk2020 Programının yapısına benzer şekilde 3 bileşen altında toplanmaktadır. Bu 3 bileşen Bilimsel Mükemmeliyet, Küresel Sorunlar ve Endüstriyel Rekabet, Yenilikçi Avrupa olarak belirlenmiştir. Alt programların birbiri ve diğer Birlik Programları ile uyumlu ve bütünleyici olması planlanmıştır. Açık bilim ve açık yenilik kavramları Programın bütünü için uygulanacaktır.
Ufuk Avrupa Programı yapısı aşağıda sunulmaktadır.
Ufuk Avrupa Programı kapsamında, AB Çerçeve Programlarının topluma daha iyi anlatılabilmesi, daha ölçülebilir hedefler dâhilinde değerlendirilebilmesi amacıyla Avrupa Komisyonu tarafından misyonlar oluşturulmuştur. Misyonlar karşı karşıya olduğumuz zorlukların bazılarına belirli bir bütçe ile ve belirlenmiş bir sürede çözümler sunmayı amaçlamaktadır. Komisyon tarafından belirlenen 5 misyon aşağıda belirtilmektedir.
- Kanser Misyonu: Conquering Cancer: Mission Possible
- İklim Değişikliği Misyonu: Accelerating the transition to a climate prepared and resilient Europe
- Okyanus ve Sular Misyonu: Regenerating our Ocean and Waters
- İklim Nötr ve Akıllı Şehirler Misyonu: 100 Climate-Neutral Cities by 2030 - by and for the citizens
- Toprak Sağlığı ve Gıda Misyonu: Caring for Soil is Caring for Life
Ufuk Avrupa’da Proje Tipleri ve Fonlama Modelleri
https://ufukavrupa.org.tr/tr/finansal-konular
https://ufukavrupa.org.tr/tr/fonlama-ve-ihale-portali
2021-2027 yılları arasında yürütülecek Avrupa Birliği Ufuk Avrupa Çerçeve Programı projelerinde paydaş (beneficiary) olarak doğrudan yer alan ve gerçek masrafların geri ödemesi (actual cost reimbursement) modeliyle desteklenen projelere taraf tüzel kişiliklerin aşağıdaki kategorilerdeki doğrudan masrafları (direct costs) ve bu masraflar üzerinden hesaplanacak %25 sabit oranlı dolaylı masraflar toplamı %100’e varan oranda Avrupa Komisyonu tarafından desteklenmektedir.
Destek kapsamındaki masraf kategorileri Tablo 1’de sunulmaktadır.
Tablo-1
Birim (unit) ve götürü (lum-sum) masrafların geri ödenmesi modelleriyle desteklenecek projeler özelinde istisnai mali kural ve uygulamalar mevcut olup daha detaylı bilgi için linkteki belgenin Madde 6.1 incelenebilir.
Paydaşların masraflarının hangi oranda fonlanacağı başvuru yaptıkları programı alt alanı altında yayımlanan çalışma programlarında belirlenmektedir. Çalışma programlarındaki her konu başlığı belirlenmiş bir fonlama modeli (funding scheme) üzerinden desteklenmekte olup farklı fonlama modellerinin destek oranları aşağıdaki Tablo 2’de aktarılmaktadır.
Tablo-2
Ufuk Avrupa’da Yasal Konular
https://ufukavrupa.org.tr/tr/yasal-konular
AB Ufuk Avrupa Programı kapsamında dâhil olunan projelerin yasal çerçevesini temel olarak 2 sözleşme oluşturmaktadır. Bu iki temel sözleşme şu şekildedir:
a) Hibe Sözleşmesi (Grant Agreement)
b) Konsorsiyum Anlaşması (Consortium Agreement)
Bu iki temel sözleşme, projenin yasal ve finansal tüm detaylarını içermektedir. İmzalanacak tüm form ve beyanlar, bu anlaşmaların bir eki veya bu anlaşmaların içeriğine katkıda bulunan bir parçasıdır.
Hibe Sözleşmesi, Avrupa Komisyonu ya da Yetkili Birimi ile Koordinatör arasında imzalanır ve ortaklar bu sözleşmeye "accession form" belgesini imzalamak suretiyle katılır. Konsorsiyum Anlaşması ise ortaklar arası ilişkileri düzenlemesi ve müzâkereler sonucu oluşturulması bakımından önemlidir. Ufuk2020 Programı hibe sözleşmelerinden farklı olarak Ufuk Avrupa Programı kapsamındaki hibe sözleşmelerinde; sözleşmenin ilk kısmında tüm maddelerin basit içeriklerinin yer aldığı bir veri sayfası yer alacaktır. Anlaşma maddeleri de temel yedi grup altında toplanacaktır. Güvenlik, etik, fikri mülkiyet hakları, cinsiyet, açık bilim, görünürlük ve her bir program özelinde getirilebilecek spesifik hükümlere ilişkin maddeler ise ayrı bir ek olarak (Ek-5) sunulacaktır.
Konsorsiyum Anlaşması genellikle Fikrî Mülkiyet Hakları konusunun düzenlendiği ana dokümanlardan biridir. Ayrıca Konsorsiyum Anlaşması; projeye katılan ortakların fikrî mülkiyete konu haklarının hangi ortakça ne şekilde kullanacağı ile projenin uygulanması aşamasında doğacak sonuçlara ilişkin fikrî mülkiyet haklarına kimlerin sahip olacağını da düzenlemesi hasebiyle, üzerinde önemle durulması gereken dokümanlardandır.